آمه زایکو؛ مجسمه ‌های شیرین و سنتی ژاپنی

این آب ‌نبات سنتی ژاپنی موجب کمرنگ شدن خطوط بین غذا و هنر می‌شود

صنعتگران سازنده این آب ‌نبات ‌ها که با نام آمه شوکونین شناخته می‌شوند با استفاده از تافی داغ و آب ‌شده، این مجسمه‌ های شکری را با رنگ و لعاب، شکل ظاهری و بافت ویژه آن‌ها قوام می‌آورند.

تاریخچه

آمه زایکو در طول دوران هیان (Heian) ژاپن در بین سال ‌های ۷۹۴ تا ۱۱۸۵، از چین به این کشور وارد شد. این خوراکی به‌صورت خاص به‌عنوان یک پیشکش  به‌کاربرده می‌شد و به همین دلیل آمه زایکو در این زمینه کاربری ویژه ‌ای یافت. این آب ‌نبات به یک پیشکش زیبا و قابل‌خوردن تبدیل‌شده بود. اندکی پس‌ازآن بود که گستره مصرف این مجسمه‌ های شیرین به کاربری ‌های دیگر نیز توسعه یافت. در طول دوران ادو (Edo) در بین سال‌های ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸، آمه زایکو به یک نوع از سرگرمی خوردنی در ژاپن بدل شده بود. افرادی که در فستیوال ‌ها و جشن‌ های ژاپنی در خیابان ‌ها به اجرای مراسم می‌پرداختند، معمولا درست در مقابل چشمان مشتریان به ساخت این مجسمه ‌ها مشغول شده و آن‌ها را به حاضران در فستیوال می‌فروختند. از آن روز تاکنون، هنر آمه زایکو رو به افول بوده است و امروزه تنها ۵۰ هنرمند سازنده آمه زایکو یا همان آمه شوکونین ها در سراسر ژاپن باقی ‌مانده‌اند.

هنر

آمه زایکو بسیار ظریف است و به همین دلیل نیز ساخت آن بسیار دشوار است. هر بخش از این آب ‌نبات باید درحالی‌که هنوز نرم، انعطاف‌پذیر و داغ است بر روی چوب چسبانده شود. به همین دلیل نیز هنرمندان سازنده این آب ‌نبات باید به‌شدت دقت کنند تا خودشان را با ریختن این مایع داغ و چسبناک نسوزانند. معمولا از یک قیچی تک لبه برای ایجاد شکل‌ های دلخواه استفاده می‌شود ولی ابزارهای دیگر نیز برای این کار قابل‌مصرف هستند. فرایند ساخت مجسمه به‌خودی ‌خود بسیار سریع است زیرا باید پیش از سرد شدن محلول شیرین ساخت آن به پایان برسد. درنهایت نیز هنرمندان با استفاده از رنگ ‌های خوراکی به این مجسمه رنگ و رویی زنده ‌تر می‌دهند و به ‌این‌ترتیب این مجسمه ‌های ویژه به معنای واقعی کلمه به دنیای واقعی پای می‌گذارند.

مواد اولیه

ماده اصلی تشکیل دهنده آمه زایکو، نوعی شربت به نام میزوآمه (mizuame) نام دارد. میزوآمه یک نوع شیرین کننده ویژه است که در ژاپن طراحی ‌شده است و کاربری ‌های سنتی متعددی دارد. این ماده موجب می‌شود که واگاشی (wagashi) و سایر شیرینی‌ های ژاپنی، براقی ویژه و منحصربه ‌فرد خود را بیابند. همچنین از میزوآمه برای شیرین کردن دسرهای مختلف ژاپنی نیز استفاده می‌شود. تولید میزوآمه از طریق تغییر دادن نشاسته موجود در برنج به کمک افزودن مالت انجام می‌شود و محصول نهایی به شربت ذرتی که در کشورهای غربی تولید می‌شود شبیه است. البته می‌توان برای ساخت آن از سیب ‌زمینی نیز استفاده کرد ولی نسخه‌ های ساخته شده با سیب‌زمینی به نسبت نمونه ‌های ساخته شده با برنج که آسومایی میزوآمه (asmugi mizuame) نام دارند، طعم کمتری دارد.

انواع آمه زایکو

آمه زایکو را تقریبا می‌ توان به هر شکلی درآورد، از سگ و پاندا و اسب گرفته تا ماهی قرمز. با این‌ وجود شگفت ‌آورترین نمونه ‌های ساخته شده با آمه زایکو را باید نسخه ‌هایی از ماهی و یا سنجاقک دانست که با اندازه واقعی این حیوانات ساخته می‌شوند. آمه زایکو به علت ابعاد کوچک این موجودات، پس از ساخته‌شدن خیلی واقعی به نظر می‌رسد. درهرحال و در صورت انتخاب هر نوع و شکلی برای آمه زایکو خود، خوردن آن برای شما سخت خواهد بود، این امر به دلیل خوش‌ مزه بودن این آب‌نبات نیست بلکه آمه زایکو آن‌قدر زیبا است که دلتان نمی‌آید آن را بخورید.