نان لواش (ارمنی: լավաշ; زبان ترکی آذربایجانی و ترکی استانبولی: lavaş; کردی: nanê loş; گرجی: ლავაში) نان نازک تردی است به ضخامت حدود سه میلی‌متر که از خمیر فطیر یا خمیر «کم ورآمده» پخته می‌شود. این نان را نان تنوری هم می‌گویند. نانی را که از همان خمیر ساخته شده ولی بسیار نازک باشد، نان خانگی می‌نامند که پس از پخت بسیار نازک می‌شود.
این نان را در ایران لواش و در جمهوری ارمنستان لاواش می‌نامند. در گرجستان آن را «سومخوری لواشی» یعنی لواش ارمنی می‌خوانند.
دربارهٔ ریشه و اصلیت آن، دانشنامهٔ خوراک کلیمی می‌نویسد که اصل آن از خاورمیانه از ایران بوده‌است. برخی اصل آن را سومری دانسته‌اند.
فهرست مطالب
ثبت نان لواش به‌عنوان میراث فرهنگی و معنوی یونسکو
لواش یک واژه ارمنی است و خاستگاه این نان نیز متعلق به ارمنستان است و این کشور نیز نان لواش را به‌عنوان میراث فرهنگی و معنوی کشورش در یونسکو ثبت کرد و ایران درخواست میراث مشترک داد.
نان لواش با نام لَواش، لِواش و لَباش در بیشتر نقاط ایران شهرت دارد و پخته می‌شود که از نان‌های سنتی کهن ایرانیان است، و ارمنستان هم یکی از حوزه‌های تأثیرپذیر از فرهنگ ایران بوده که سنت لواش‌پزی را از ایران وام گرفته‌است. بنا بر منابع اطلاعات کتبی، دست‌کم ۸۰۰ سال است که فقط از رواج و شهرت عام آن در ایران می‌گذرد.
نان لواش خانگی و ساجیِ قزوین از گذشته‌های دور در همهٔ خانه‌ها پخته می‌شده و شهرت بسزایی داشته‌است.
اشعاری دربارهٔ نان لواش
دو بانوی اهل ارمنستان در حال پخت نان لواش در یک رستوران کوچک در ایروان، جمهوری ارمنستان.
- مولوی:گر عُمَرنامی تو اندر شهر کاشکس بِنَفْروشد به صد دانگت لواش
- نزاری بیرجندی: پوزِ خود را لویشه کردستمتا طمع بگْسلد ز قرصِ لواش
- یحیی کاشی: وآنگهی بر صف لواش زندیاعلی گوید و بر آش زند
ارزش غذایی نان لواش
نان لواش سبوس ندارد و خوردن آن هم‌چون مصرف شکر و قند بوده و فرد را دچار چاقی می‌کند؛ ویتامین‌های آن نیز صفر است، بنابراین توصیه می‌شود تا دانش آموزان نان لواش نخورند. یک متخصص تغذیه با تأکید بر لزوم توجه والدین نسبت به تغذیه فرزندانشان در مدرسه گفت: مصرف نان لواش به دلیل نداشتن هیچگونه ویتامین و ایجاد چاقی، برای دانش آموزان توصیه نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: