ارزش غذایی غلات صبحانه و انواع آن
غلات صبحانه (Breakfast cereal)
غلات صبحانه به غذایی گفته میشود که معمولاً در وعدهی غذایی صبحانه همراه با شیر یا ماست به صورت سرد خورده میشود و به صورت ترکیبهای متفاوتی ارائه میگردند. گاهی با میوههای خشک یا دانههای روغنی یا ترکیب چند غله یا شکلات و ترکیبات غذایی دیگر ارائه میگردد.
برگه ذرت یکی از متداولترین نوع از غلات صبحانه است که به صورت ترکیبی با دیگر غلات یا ترکیب با تکههای میوه نیز ارائه میگردد.
غلات صبحانه از فرآوری دانههای کامل و یا پرک شده غلات شامل گندم، جو، برنج، یولاف و ذرت تهیه میشود و با افزودن میوههای خشک، مغزها، شکلات تکه شده و مواد شیرینکنندهای چون عصاره مالت، شکر سفید، شکر قهوهای، شربت ذرت یا عسل، آن را به انواع غلات فیبردار، مغزدار، شکلاتی و بدون مغز و کمشیرین (رژیمی) را با اضافه کردن شیر، آبمیوه، میوه و گاهی کمی شکر، بدون نیاز به آمادهسازی بعدی، به عنوان صبحانه یا میان وعده میتوان وعده مصرف کرد.
این تولیدات که به صبحانههای آماده نیز معروف هستند به خاطر دارا بودن دانههای غلات، کربوهیدراتهای ساده و پیچیده، فیبرها، آنتی اکسیدانهای طبیعی مانند ویتامینها، چربیهای غیر اشباع گیاهی، ویتامینها و مواد معدنی، ارزش تغذیهای قابل توجهی را دارا هستند.
امروزه غلات صبحانه به دو شکل پولکی و دانه کامل حجیم شده تولید میشود. غلات را آرد و سپس تبدیل به خمیر میکنند. خمیر را فرم داده و در نهایت حرارت میدهند، اما باید بدانید غلات پولکی در مقایسه با دانه کامل، حاوی سبوس و ریزمغذیهای کمتری است و حرارت پخت به میزان بیشتری موجب تخریب ترکیبات و همچنین پروتئین آن میشود.
انواع غلات صبحانه
1- کورنفلکس (پرک تهیه شده از ذرت)
کورن فلکس به انواعی از غلات صبحانه گفته میشود که برگههای برشته شده و پولکی ذرت، مادهی اصلی تشکیل دهندهی آن باشد. معمولا جهت تنوع در مزه، این نوع غلات صبحانه را با عسل، پودر شیر خشک و یا پودر کاکائو مخلوط میکنند.
ذرت تعدادی از اسید آمینههای ضروری برای بدن را ندارد از طرفی این اسیدهای آمینه در شیر موجود است، بنابراین جهت تکمیل این کمبود، توصیه میشود کورنفلکس به همراه شیر مصرف شود.
2- موسلی و غذاهای کودک
موسلیها نوعی از غلات صبحانه هستند که در تولید آنها از تمام دانههای غلات و مغزهای گوناگون استفاده میشود. موسلی حاوی حداقل دو ترکیب است که میتواند از دانه های روغنی و میوههای خشک تشکیل شود .
خانواده موسلیها نسبت به گروه دیگر غلات صبحانه ارزش تغذیه ای بسیار بالایی دارند زیرا در تولید آنها از تمامی غلات و مغزها چه به صورت کامل و چه به صورت پرک شده، سبوس گرفته و نگرفته استفاده میشود.
اگر در کنار موسلی شیر نیز مصرف شود، ارزش تغذیهای آن بسیار بالاتر خواهد رفت و نیازهای تغذیهای بدن را از نظر اسیدهای آمینه ضروری و کلسیم تا حد زیادی تامین خواهد نمود.
3-گرانولا (Granola)
یک غذای صبحانه و میان وعده شامل جو پوستکنده، مغز دانهها، عسل یا شیرین کنندههای دیگر مانند شکر قهوهای و گاهی اوقات برنج پوستکنده است، که معمولاً تا زمانی پخته میشود که ترد، تست و قهوهای طلایی شود. در طول فرایند پخت، هم زده میشود تا قوام غلات صبحانه حفظ شود. میوههای خشکشده، مانند کشمش و خرما، و انواع شیرینی مانند شکلات نیز گاهی اوقات به این ترکیب اضافه میشوند.
گرانولا، بهخصوص اگر شامل بذر کتان نیز باشد، اغلب به منظور بهبود هضم استفاده میشود. گرانولا اغلب در ترکیب با ماست، عسل، میوههای تازه (مانند موز، توتفرنگی یا زغالاخته)، شیر یا اشکال دیگر غلات خورده میشود. همچنین به عنوان یک توپینگ برای شیرینیهای مختلف، دسر یا بستنی نیز عمل میکند. از گرانولا نیز ممکن است در کنار استفاده بهعنوان صبحانه و میانوعده، استفاده شود.
گرانولا به دلیل آنکه مغذی، سبکوزن، پرکالری، و ذخیرهسازی آن آسان است ممکن است توسط افرادی که در حال انجام پیادهروی، کمپینگ، یا پیاده هستند، نیز مصرف گردد.
4- غذاهای رژیمی
غذاهای رژیمی آن دسته از غلات صبحانه یا سریالهای صبحانه هستند که در تولید آنها، یکی از گروههای اصلی رژیم غذایی حذف و یا اضافه میشود. به عنوان مثال حذف قندها برای افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند و یا حذف چربی برای افراد مبتلا به کلسترول و چربی بالا و یا اضافه کردن فیبرها برای افرادی که از اضافه وزن و بیماریهای روده رنج میبرند.
مهمتر، آنکه برخی تولیدکنندگان غیر متعهد برای افزایش حجم و مقبولیت طعم از مقادیر بالای شکر، اسانس و مواد رنگی در خمیر این محصول استفاده میکنند. این را هم بدانید ورقههای پولکی شکل که بیشتر از آرد تصفیه شده تهیه میشوند یبوست آور و چاقکننده بوده و باعث افزایش سریع قند و چربی خون میشود.
ارزش غذایی غلات صبحانه
مصرف صبحانه حاوی غلات سبوسدار و مواد فیبری، باعث کاهش فشار خون و کلسترول بد شده و از بروز حملههای قلبی جلوگیری میکند. غلات صبحانهی غنی شده، حاوی انواع ویتامینها، املاح، فیبرهای خوراکی و آنتی اکسیدانها هستند، بنابراین با داشتن طیف گستردهای از مواد مغذی علاوه بر کاهش خطر بیماریهایی مانند سرطان و بیماریهای قلبی، در تأمین و حفظ سلامتی بدن نیز نقش دارند.
برخی از غلات صبحانهی غنی شده، حاوی ۱۰۰ درصد اسید فولیک هستند که بدن به آنها نیاز دارد. اسید فولیک در پیشگیری از مشکلات جدی مادرزادی نقش دارد. خوردن غلات صبحانه و یا نانهای سبوسداری که حاوی اسید فولیک هستند، قبل و در حین بارداری در تأمین سلامت نوزاد، نقش مهمی را بر عهده دارند.
مصرف مداوم غلات صبحانه باعث جذب بیشتر مواد مغذی مورد نیاز روزانهی بدن شده و به داشتن وزن مناسبتر نیز کمک میکند. تحقیقات نشان داده است، جذب مواد مغذی در بدن کودکانی که از غلات صبحانه به صورت مرتب استفاده میکنند در مقایسه با همسالان خود، بهتر صورت میگیرد.