میخک (خواص + مضرات)
میخک، هم گیاهی دارویی و هم نوعی ادویه است. هم‌چنین به دلیل زیباییِ گیاه میخک، از آن به عنوان گلِ تزیینی نیز استفاده می‌شود.
نام علمی میخک Syzygium aromaticum است. خاستگاه این گیاه آسیای شرقی و ازجمله کشور مالزی ذکر شده است.
گل‌های میخک کوچک و معمولاً به‌طور خوشه‌ای می‌رویند.
نوعی از این گیاه به نام میخک صدپر، درختی همیشه سبز با بویی قوی است که ارتفاع آن به 10 تا 12 متر نیز می‌رسد.
این گیاه در طب‌های سنتی بسیاری از ممالک شرقی از قدیم‌الایام مورد توجه قرار گرفته است.
فهرست مطالب
- مهم‌ترین خواص میخک
- خاصیت مغذی بودن میخک
- خاصیت آنتی‌اکسیدان میخک
- خواص ضد سرطانی میخک
- خواص ضد باکتری میخک
- خواص میخک برای سلامتی کبد
- خواص میخک برای رحم
- خواص میخک برای دیابت
- خواص میخک برای استحکام استخوان
- خواص میخک برای زخم معده
- سایر خواص تجربی میخک
- خواص میخک برای لاغری
- خواص میخک در طب سنتی
- مضرات میخک
- طریقه مصرف میخک
مهم‌ترین خواص میخک
طبق گواهی برخی از معتبرترین مراکز داده‌های پزشکی مانند: (Highly respected database from the National Institutes of Health) و طبق آزمایش‌هایی که به عمل آمده است، میخک در مورد سلامت کبد و تنظیم قند خون کاملاً مؤثر عمل می‌کند.
هم‌چنین 9 فایده‌ی میخک که در ادامه خواهیم گفت نیز مورد تأیید همین مرکز معتبر است که به این شرح هستند:
خاصیت مغذی بودن میخک
- در میخک، مواد مغذی مانند کالری- کربوهیدرات- فیبر- منگنز- ویتامین K و ویتامین C موجود است.
- هم‌چنین میخک به مقدار کم دارای منیزیم، کلسیم و ویتامین E نیز هست.
- فیبر موجود در گیاه میخک برای تعادل متابولیسم بدن مفید است و ویتامین C آن سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
- میخک، ویتامین K دارد که برای انعقاد خون، ماده‌ی مهمی محسوب می‌شود.
- منگنزِ میخک در بهبود عملکرد مغز و کارهای ذهنی مؤثر است.
خاصیت آنتی‌اکسیدان میخک
آنتی‌اکسیدان موجود در میخک، اکسیداسیون ناشی از استرس را که موجب به وجود آمدن بیماری‌های مزمن است کاهش می‌دهد.
میخک ماده‌ای به مام اوژنول (Eugenol) دارد که یک آنتی‌اکسیدان طبیعی محسوب می‌شود و به همراه ویتامین C، اکسیداسیون ناشی از استرس را کم می‌کند.
خواص ضد سرطانی میخک
نتیجه‌ی برخی تحقیقات نشان می‌دهد که عصاره‌ی میخک از رشد تومورهای سرطانی جلوگیری می‌کند.
طبق نتایج آزمایش‌های انجام شده در مورد سرطان مری، عصاره‌ی میخک، 80 درصد از سلول‌های سرطانی را در این مورد از بین برده است.
خواص ضد باکتری میخک
مصرف میخک در بدنِ انسان جلوی رشد میکرو ارگانیزم‌ها را می‌گیرد. میکروب‌ها و باکتری‌ها همگی در این دسته قرار دارند.
هم‌چنین طبق تحقیقات انجام‌شده، میخک، باکتریِ Escherichia coli که به‌اختصار، E. coli نامیده می‌شود را از بین می‌برد.
از دیگر خواص میخک نابود کردن سه نوع باکتری دیگر است که می‌توانند موجب بیماری‌هایی نظیر اسهال، خستگی و گرفتگی عضلات شوند.
خواص میخک برای سلامتی کبد
میخک، زخم کبد و «سیروز» (التهاب کبدی) را بهبود می‌بخشد. این کار از طریق کاهش نوعی آنزیم کبدی انجام می‌شود.
خواص میخک برای رحم
خاصیت ضد سرطانی میخک در مورد سرطان دهانه‌ی رحم نیز ثابت شده است.
آنتی‌اکسیدان طبیعی میخک که اوژنول نام دارد سلول‌های سرطانی دهانه‌ی رحم را به طرز قابل ملاحظه‌ای از بین می‌برد
خواص میخک برای دیابت
میخک میزان قند خون را متعادل می‌کند و این موضوع بارها در آزمایش‌های مختلفی که انجام شده به اثبات رسیده است.
انسولین، نوعی هورمون است که وظیفه‌ی انتقال موادی خاص را به سلول‌های خون دارد. برای متعادل ماندن میزان قند خون، انسولین بدن باید به میزان کافی و درست موجود باشد.
مصرف میخک، ترشح کافی انسولین را در بدن انسان تأمین می‌کند.
خواص میخک برای استحکام استخوان
مصرف میخک، درمان‌کننده‌ی حجم پایین تراکم استخوان در انسان است.
علت این خاصیت، وجود منگنز به مقدار قابل توجه در میخک است که تراکم استخوان را افزایش می‌دهد.
خواص میخک برای زخم معده
طبق آزمایش‌های علمی، ثابت شده که مصرف گل میخک باعث می‌شود برخی مخاط‌های معده افزایش پیدا کنند و از این طریق زخم معده زودتر بهبود پیدا می‌کند.
سایر خواص تجربی میخک
خواصی که قبلاً گفته شد با آزمایش‌های مختلف ثابت شده‌اند اما خواص دیگری نیز برای میخک گفته‌شده که با وجود انجام نشدن آزمایش‌های لازم علمی برای اثبات آن‌ها (و یا در دسترس نبودن منابع برخی از آن آزمایش‌های علمی) در عمل تجربه‌شده هستند که آن‌ها را فقط نام می‌بریم.
خواص میخک برای لاغری
- عملکرد متابولیسم بدن را بهبود می‌دهد.
- اشتها را کم می‌کند.
- حس چشایی قبلی فرد را تغییر می‌دهد و در نتیجه علاقه‌ی فرد به طعم برخی از غذاها کم می‌شود.
- میزان تعرق بدن را زیاد کرده و به لاغر شدن سریع‌تر فرد کمک می‌کند.
خواص میخک در طب سنتی
مشهورترین خواص میخک در طب سنتی مربوط به درمانِ درد دندان و بهبود وضعیت لثه‌ها و رفع بوی بد دهان است.
هم‌چنین در طب سنتی از میخک برای درمان سکسکه، آروغ، سرفه و ناراحتی‌های مربوط به رحم نیز استفاده شده است.
برخی منابع دیگر، میخک را برای پوست، مو، تخمدان، اسپرم و برای دوران بارداری مفید دانسته‌اند.
مضرات میخک
مصرف زیاد میخک به خاطر اوژنول موجود در آن زیان‌آور است. این موضوع بخصوص در مورد کودکان از ناحیه‌ی کبد می‌تواند ایجاد آسیب کند.
به‌طور کلی این موضوع که چرا میزان مصرف کم اوژنول میخک برای انسان مفید ولی مصرف زیاد آن مضر است، نیاز به تحقیقات علمی بیشتری دارد.
مصرف زیاد میخک می‌تواند برای روده‌ها نیز مشکل‌ساز باشد.
در طب سنتی مصرف میخک برای افراد به اصطلاح گرم مزاج، مضر ذکر شده و برای چنین افرادی مصرف میخک همراه با صمغ عربی توصیه شده است.
طریقه مصرف میخک
- میخک در انواع نوشیدنی‌های گرم، مانند چای ماسالا کیک و شیرینی استفاده می‌شود.
- میخک به‌عنوان ادویه بیشتر در ترکیب با سایر ادویه‌ها مانند دارچین، فلفل و زردچوبه به کار می‌رود.
- میخک، هم به صورت خردشده و هم به حالت میخک تازه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- گل‌های میخک باید چیده و خشک شوند. گل میخک خشک شده برای ادویه و درمان به کار می‌رود.
- برای استفاده از خواص دم‌نوش میخک، دو قاشق چای خوری پودر میخک را در یک قوری که دو لیوان آب جوش در آن باشد ریخته و بگذارید 10 دقیقه دم بکشد، سپس آن را از صافی گذرانده و با مواد شیرین یا شکر مخلوط کرده و بنوشید.