راهنمای انتخاب دستگاه تصفیه آب خانگی

در یک ساختمان مسکونی آب برای مصارف مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد. غالبا تصفیه آب به چهار بخش زیر تقسیم می شود:
1.    شرب: وجود ناخالصی هایی همچون املاح سنگین ، نیترات ، ویروس ها و میکروبها ، کلر ، مواد شوینده و سموم کشاورزی ، زنگ لوله ، شن و ماسه ، گل و لای و … در آب شرب زیان آور و بیماری زا هستند
2.    استحمام: آب حاوی کلر مضرات فراوانی برای پوست و مو خواهد داشت
3.    شست و شو: آب حاوی کلر مضرات فراوانی برای پوست و مو خواهد داشت
4.    سرمایش و گرمایش: عمده دلیل تصفیه آب در این بخش جلوگیری از ایجاد رسوبات است.

که باعث اتلاف انرژی و کاهش عمر سیستم های سرمایش و گرمایش ، شیرآلات و لوله ها می شود. تاثیرات مضر رسوبات را در پکیج ، آبگرمکن ، لوله ها و شیر آلات ، لباسشویی و ظرفشویی ، شوفاژ و … می توان مشاهده نمود

برای تصفیه آب خانگی از روش های زیر می توان بهره برد:

–    تصفیه کل آب ورودی به ساختمان.
–    تصفیه هر بخش از آب مصرفی بصورت جداگانه توسط دستگاه  تصفیه آب خانگی مخصوص به خود.
–    استفاده هم زمان از پیش تصفیه ورودی ساختمان و دستگاه های تخصصی هر بخش.

تصفیه آب جهت شرب

به دلیل اهمیت بیشتر سلامت آب آشامیدنی، اغلب افراد تصفیه آب شرب خود را نسب به مصارف دیگر در اولویت قرار می دهند. این دستگاه ها در آخرین نقطه شبکه توزیع آب یعنی در محل مصرف (آشپزخانه (نصب می شوند که بعد از عملیات تصفیه هیچ عامل آلوده کننده ای در آب وجود نخواهد داشت. دستگاه های تصفیه آب خانگی به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

1.دستگاه های زیرسینکی RO
2. دستگاه های کاوردار RO
3. دستگاه های غیر RO

تفاوت عمده آن ها در دقت تصفیه، تعداد و نوع فیلتر ها، شکل ظاهری و محل نصب است.

1. دستگاه های زیرسینکیRO :

دقیق ترین و متداول ترین نوع تصفیه بوده و در زیر سینک ظرفشویی نصب می شوند. این دستگاه ها در انواع مختلف 5 ، 6 و 7 فیلتر هستند که 5 فیلتر اولیه در آنها مشترک بوده و عمل اسمز معکوس (RO) را انجام می دهند. فیلتر های 6 و 7 می توانند به عنوان تکمیل کننده فرایند تصفیه مانند ضدعفونی کردن، تبدیل خواص آب مانند قلیایی کردن و یا افزایش مواد معدنی مورد استفاده قرار گیرند.

به طور خلاصه می توان گفت سیستم اسمز معکوس دارای 5 فیلتر می باشد که 3 فیلتر آن پیش تصفیه بوده و ناخالصی هایی همچون شن و ماسه، گل ولای، زنگ لوله، لجن، جلبک، کلر و مشتقات آن مانند رنگ، بو، طعم بد و تمامی ذرات معلق درشت تر از 5 میکرون را حذف می کند، سپس آب وارد فیلتر چهارم که فیلتر اصلی این سیستم است می شود تا فرایند اسمز معکوس انجام شود.

در این فرایند آب خالص جدا شده و در مخزن تحت فشار دستگاه ذخیره می شود و آب آلوده شامل املاح سنگین، نیترات، آرسنیک، میکروب ها و ویروس ها، انگل، کیست و به طور کلی تمامی ناخالصی های آلی و معدنی محلول در آب به صورت پساب وارد جریان فاضلاب می شود.

فیلتر پنجم بعد از مخزن بوده و آب ذخیره شده در مخزن قبل از مصرف وارد فیلتر پنجم می شود تا آثار احتمالی ماندگاری آب در مخزن گرفته شود.

هر یک از فیلترهای 6، 7 و 8 عملکرد و تأثیرات متفاوتی بر روی آب تصفیه شده خروجی از 5 فیلتر اصلی داشته که با توجه به کیفیت و میزان پارامترهای مختلف آب ورودی به دستگاه و یا بنا به نیاز مصرف کننده مورد استفاده قرار می گیرند.

در اینجا به مختصری از عملکرد و تاثیرات هر یک می پردازیم:  

فیلتر مواد معدنی (Mineral) : این فیلتر حاوی مقادیری از مواد معدنی مورد نیاز بدن بوده و پس از تصفیه کامل آب و در حین مصرف مقدار کمی املاح جهت غنی سازی و بهبود طعم، به آب اضافه می کند.

شاید این سوال پیش آید که چرا باید از دستگاهی استفاده کنیم که بیش از حد مجاز املاح معدنی را حذف می کند، که دوباره نیاز به اضافه نمودن املاح پس از تصفیه کامل باشد؟

در پاسخ باید گفت از آنجا که اکثر ناخالصی های مضر و مهم آب بصورت محلول هستند باید از سیستم های تصفیه ای استفاده شود که توانایی حذف مواد محلول را دارا باشند یکی از معدود سیستم هایی که توانایی این کار را داراست سیستم اسمز معکوس یا RO است، هر چه قدر دقت این سیستم بالاتر باشد توانایی حذف این نوع ناخالصی های مضر افزایش می یابد، و از آنجا که املاح معدنی هم در آب محلول هستند ناگذیر به همراه ناخالصی های دیگر حذف می شوند.

البته املاح محلول زیاد مشکلات بیشتری همچون سنگ کلیه ، رسوب و شوری آب را بوجود می آورند، یعنی در واقع یکی دیگر از مزایای این سیستم توانایی کاستن از میزان املاح محلول و در نتیجه سنگینی و سختی آب است. ولی املاح معدنی نباید 100% از آب شرب حذف شوند.

اما اگر مصرف کننده به هر دلیلی نخواهد از این قطعه استفاده کند یا دستگاه فاقد این قطعه باشد و همچنین میزان املاح در آب ورودی به دستگاه به اندازه ای باشد که در اثر عبور از فیلترهای اصلی بیش از حد کاهش یابد می توان از فیلتر مواد معدنی به عنوان فیلتر ششم جهت جبران کمبود املاح استفاده کرد.

فیلتر قلیایی  (Alkaline): این فیلتر با افزودن میزان PH آب باعث قلیایی شدن آن می شود که خواص بسیار مفیدی برای بدن دارد.

PH  یکی از پارامترهای آب است که در اثر تغییر میزان پارامترهای دیگر آب مانند میزان یون ها و TDS تغییر می کند. هرچه PH پایین تر از 7 باشد به خاصیت اسیدی و بالاتر از 7 به خاصیت قلیایی نزدیک می شود. آب اسیدی برای بدن مضر و در عوض آب قلیایی مفید است.

در اکثر موارد PH آب آنقدر بالا نیست که از خواص مثبت آب قلیایی بهره مند شویم و آنقدر هم پایین نیست که آب را به صورت اسیدی مصرف کنیم، در نتیجه مهم ترین دلیل استفاده از فیلتر قلیایی بخاطر بالاتر بردن PH و استفاده از تاثیرات بسیار مثبت پزشکی آن است.

با استفاده از این فیلتر نه تنها احتمال ضعیف مصرف آب بصورت اسیدی برطرف می شود، بلکه می توان از خواص مثبت آب قلیایی بهره مند شد.

فیلتر ضد عفونی کننده (UV) : عملکرد این فیلتر همانند نور خورشید است. در واقع همانطور که پرتوی ماوراء بنفش خورشید در طبیعت باعث ضد عفونی سطوح در معرض تابش می شود این فیلتر هم دارای لامپی است که با تولید این پرتو باعث ضدعفونی و باکتری زدایی مضاعف آب می شود.

در صورتی که محل تأمین آب ورودی به دستگاه آبی به غیر از آب شهری مانند آب چاه یا رودخانه باشد احتمال وجود آلودگی در آب میکس شده و نیاز داشتن به لامپ UV افزایش می یابد.

دلیل اینکه از این لامپ بعنوان فیلتر نهایی استفاده می شود این است که هر چه میزان ناخالصی های معلق و املاح محلول در آب کمتر باشد درصد عبور پرتو فرابنفش از آب و برخورد با آلودگی های میکروبی بیشتر می شود. در نتیجه ضدعفونی کاملتر صورت می گیرد. حال اگر اجازه دهیم ناخالصی های دیگر در ابتدا توسط سایر فیلترها حذف شوند بهتر خواهد بود.

2. دستگاه های کاوردار RO :

در واقع همان عمل اسمز معکوس (RO) گروه اول را انجام می دهند اما با چهار تفاوت: اول این که همانطور که از نامشان مشخص است کل قطعات، فیلترها و حتی مخزن ذخیره جهت زیبایی در داخل یک کاور جم و جور و زیبا قرار گرفته و اجزای دستگاه دارای محافظت بیشتری می باشد و همچنین قطعات به سادگی در دسترس نیست.

تفاوت دوم در محل نصب آن است که این مدل را به دلیل ظاهر زیبا و پوشیده می توان علاوه بر زیر سینک در جاهای دیگری مانند روی کابینت نیز نصب نمود، به همین جهت مصرف کنندگانی که تمایل دارند دستگاه روی کابینت و در معرض دید باشد و یا فضایی جهت نصب دستگاه در زیر سینک داخل کابینت ندارند می توانند از این مدل استفاده کنند.

تفاوت سوم در تعداد فیلترهای آن با گروه اول است. چون در این مدل ها محدودیت فضای داخلی وجود دارد تعداد فیلترها حداکثر تا 5 فیلتر می باشد، بنابراین مهمترین و اساسی ترین فیلترها یعنی گروه 5 فیلتره اسمز معکوس در آنها قرار می گیرد. تفاوت چهارم در هزینه آن است، به دلیل اضافه شدن هزینه کاور و نوع طراحی داخلی، یک دستگاه 5 فیلتره کاوردار گرانتر از یک دستگاه 5 فیلتره زیرسینکی است.

3. دستگاه های غیر RO :

این مدل دارای دقت کم تری نسبت به دو گروه اول است، به این دلیل که این دستگاه ها با داشتن فیلتر ها و سیستم ساده تر نمی توانند ناخالصی های محلول شده در آب مانند املاح سنگین، سرب و جیوه، نیترات و آرسنیک، انگل ها و ویروس ها را حذف نمایند، بلکه ناخالصی های مخلوط و معلق در آب مانند شن و ماسه، گل و لای، زنگ آب، کلر و مشتقات آن و تمام ذرات معلق تا حداکثر بزرگ تر از 1 میکرون را حذف می نمایند.

این دستگاه ها در 3 مدل زیر می باشند:

• کلمنی: مدل تصفیه آب کلمنی که روی کابینت یا میز قرار می گیرد و نیاز به نصب ندارد و آب ورودی بصورت دستی وارد آن می شود.
• زیر سینکی: مدل زیر سینکی که نیاز به نصب داشته و آب تصفیه شده توسط شیری مجزا روی سینک استفاده می شود.
• سر شیری: مدل تصفیه سر شیری که به سر شیر آب شهری نصب می شود، هنگامی که نیاز به آب تصفیه شده است با چرخاندن اهرم روی آن آب به سمت فیلتر هدایت و از خروجی دستگاه استفاده می شود، و در زمان نیاز به آب شهری جهت شستشو با چرخاندن اهرم در غلاف جهت قبلی، آب از شیر بدون تصفیه شدن خارج می شود

بنابراین هر مصرف کننده با توجه به کیفیت آب ورودی و شرایط و سلیقه خود می تواند یکی از دستگاه های فوق را جهت تهیه آب شرب استفاده کنند.