آنتیاکسیدانها چه هستند و چرا برای بدن لازماند؟
آنتیاکسیدانها مولکولهایی هستند که فرآیند اکسیداسیون را در بدن موجودات زنده مهار میکنند. آنتیاکسیدانها در غلظتهای پایین در بدن وجود دارند و سلولها را از آسیب اکسیداتیو حاصل از فعل و انفعالات صورت گرفته در بدن حفظ میکنند. بدن ما بطور طبیعی در معرض فاکتورهای مضر، تشعشعات و آلودگیهایی است که از راه تنفس وارد بدن ما میشوند. در حالت عادی آنتیاکسیدانها با مواد آسیبزای تولید شده در بدن در تعادل هستند و مادامی که این تعادل حفظ شود هیچ بیماری در بدن به وجود نخواهد آمد. آنتیاکسیدانها با اثرات مضر رادیکالهای آزاد مقابله کرده و آنها را خنثی میکنند تا این مولکولهای فعال آسیبی به سلولها و اندامها وارد نکنند.
خواص آنتیاکسیدانها برای بدن
آنتیاکسیدانها به مقدار بسیار کم در بدن تولید میشوند اما طبیعت نیز سرشار از آنتیاکسیدانهای طبیعی است و ما میتوانیم با مصرف سبزیجات و میوهها به سلامت بدن خودمان کمک کنیم. از بین آنتیاکسیدانهای مهم میتوان ویتامین C، ویتامین E، سلنیوم و کاروتنوئیدها را نام برد که اکثرا از طریق مصرف میوهها وارد بدن میشوند و اثرات مضر و بیماریزای رادیکالهای آزاد را خنثی میکنند و به حفظ سلامتی کمک کرده و بدن را از پیری زودرس که حاصل واکنشهای تخریبکننده رادیکالهای آزاد است، محافظت میکنند.
رادیکالهای آزاد در اثر آلودگیهای موجود در محیط زیست، استرسهای مختلف و قرار گرفتن در معرض اشعههای مضر خورشید در بدن تولید میشوند و با تخریب سلولی باعث بیماریهای مختلف خصوصا بیماریهای قلبی- عروقی و انواع سرطان میشوند که لزوم مصرف آنتیاکسیدانها را برای حفظ سلامتی نشان میدهد.
لازم به ذکر است که همه آنتیاکسیدانها تاثیرات یکسانی ندارد و شما میتوانید با مصرف سبزیجات و میوههای متنوع از انواع آنها با اثرات مختلف در حفظ سلامت بدن بهرهمند شوید. آنتیاکسیدانها به وفور در میوهها و سبزیجات، کاکائو و شکلات تلخ و بسیاری از موادغذایی طبیعی وجود دارند و نیازی به مصرف مکملهای مصنوعی برای تامین آنها نیست. در بین مواد خوراکی بالاترین سطح آنتیاکسیدان در چای سبز، بلوبری، توتفرنگی، تمشک وحشی، سبزیجات برگی سبز و شکلات تلخ وجود دارد.
لزوم مصرف آنتیاکسیدانها
ازآنجاییکه آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد منجر به بیماریهای مختلفی در بدن میشود، مصرف آنتیاکسیدانها با تاثیرات مثبت و خنثی کننده، اثرات مضر آنها را خنثی کرده و به سلامت بدن کمک میکند. در ادامه به فواید مصرف آنتیاکسیدانها و اینکه چرا برای بدن لازم هستند، میپردازیم.
مقابله با پیری
پیری حاصل آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد به سلولها و اندامهای بدن است که با ایجاد بیماری باعث فرسودگی و ازکارافتادگی اعضاء مختلف شده و زمینه مرگ زودرس را فراهم میکند. مصرف آنتیاکسیدانها با خنثی کردن اثرات این مولکولهای فعال مانع واکنش آنها با بافتها و سلولهای مختلف شده و از بیماری و پیری جلوگیری میکند. هرچقدر غذاهای مصرفی افراد حاوی آنتیاکسیدان بیشتری باشد سلامت بدن ارتقاء یافته و از بیماریها و پیری زودرس پیشگیری میکند.
حفاظت از بینایی
رادیکالهای آزاد در صورت تجمع در بدن باعث تخریب ماکولای چشم و کاهش دید و پیری زودرس چشمها، آب مروارید و بسیاری از بیماریهای دیگر میشوند که سلامت چشمها را به خطر میاندازد. مصرف آنتیاکسیدانهایی مانند ویتامین C و E و همچنین بتاکاروتن موجود در سبزیجات دارای رنگ زرد و نارنجی با خنثی کردن رادیکالهای آزاد از چشمها محافظت کرده و بینایی را بهبود میبخشد. علاوه بر این آنتیاکسیدانها روند پیری چشم را به تاخیر میاندازند.
محافظت از سلامت پوست
پیری پوست با ایجاد چین و چروک، خشکی و لکهای متعدد در قسمتهای مختلف بدن نمود پیدا میکند که حاصل واکنشهای مضر رادیکالهای آزاد با سلولهای پوست است. رادیکالهای آزاد با آسیب رساندن به سلولهای سطح پوست باعث کراتینه شدن پوست و از بین رفتن غشاء مخاطی دستگاه تنفس، گوارش و ادراری – تناسلی شده و رطوبت این قسمتها را از بین میبرد و زمینه ایجاد بیماریهای مختلف را فراهم میکند. با مصرف آنتیاکسیدانهای طبیعی مانند ویتامینهای C و E و A میتوان پوست را از پیری زودرس و عوارض بد ناشی از رادیکالهای آزاد محافظت کرد.
پیشگیری از سکته و بیماریهای قلبی
آنتیاکسیدانها با خنثی کردن رادیکالهای آزاد که اکثرا گونههای فعال اکسیژن هستند از بیماریهای قلبی جلوگیری میکنند. برخی از تحقیقات نشان دادهاند که ویتامین C در این زمینه بسیار مفید است و افرادی که رژیم غذایی آنها سرشار از میوهها و سبزیجات تازه است به دلیل جذب مقادیر بالای آنتیاکسیدان نسبت به سایر افراد کمتر در معرض بیماریهای قلبی و سکته قرار دارند.
کاهش خطر سرطان
خوراکیهای تازه سرشار از آنتیاکسیدانهایی به شکل ویتامین هستند که سلولها و مهمتر از آن DNA سلولها را از آسیب رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. تحقیقات صورت گرفته نشان داده است که مصرف غذاهای سرشار از آنتیاکسیدان مثل میوه و سبزیجات با سرطانهای ملانوما، کبد، ریه، سینه، پروستات و سایر سرطانها مقابله کرده و سلامت بدن را حتی در سنین بالا حفظ میکنند.
جلوگیری از ابتلا به آلزایمر
استرس اکسیداتیو نقش بسیار مهمی در ابتلا به بیماریهای عصبی بازی میکند و رژیم غذایی سرشار از آنتیاکسیدانها از آسیب سلولهای عصبی و ابتلا به بیماری آلزایمر یا زوال عقل پیشگیری میکند.
با توجه به اینکه آنتیاکسیدانها در سبزيجات، ميوهها، دانهها، آجيل و حبوبات وجود دارند شما با مصرف مقدار متعادلی از این خوراکیهای مفید میتوانید مقادیر کافی از این ریزمغذیهای مفید دریافت کرده و سلامت بدن خودتان را حفظ کنید بنابراین نیازی نیست آنتیاکسیدانهای مورد نیاز بدن را با صرف هزینه بالا و از طریق مکملهای شیمیایی تامین کنید، فقط کافی است که در رژیم غذایی روزانه خودتان از سبزیجات و میوههای تازه در حد تعادل استفاده کنید.
بنابراین برای اینکه کمتر در معرض رادیکالهای آزاد قرار بگیرید و بدن سالمتری داشته باشید با سبک زندگی سالمتر مصرف غذاهای آماده و فرآوری شده، مصرف آفتکشها، آنتی بیوتیکها، و داروها را محدود کرده، سطح استرس خودتان را کاهش دهید و با ورزش منظم روزانه و مصرف غذاهای سالم بدن خودتان را کمتر در معرض آسیب رادیکالهای آزاد قرار دهید و سلامت خودتان را برای مدت طولانیتر حفظ کنید.