خواص ریشه شیرین بیان
شیرین بیان با نام علمی Glycyrrhiza که در فارسی مهک گفته میشود. این گیاه با گویش های مختلف ایرانی و طب سنتی قدیم به مجو نیز معروف است.
شیرین بیان یک گیاه دارویی است که هزاران سال برای درمان انواع بیماری ها استفاده می کنند. اگر چه شیرین بیان دارای اثرات دارویی است، اما تحقیقات علمی فقط برخی از کاربردهای آن را پشتیبانی می کند و ممکن است برای همه افراد بی خطر باشد.
در ایران ۸۰۰۰ گونهی گیاهی وجود دارد که ۲۳۰۰ نوع آن جز گیاهان دارویی هستند بیش از 2 هزار و 100 گونه گیاه دارویی و خوراکی در جای جای کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد.
ویژگیهای ظاهری: ریشه شیرین بیان مقدار قابل توجهی گلیسیرین دارد که باعث شیرینی این گیاه معطر شده است هر چند طعم شیرین بیان به دلیل تنوع گونههای آن متفاوت است و مثلا شیرین بیان اسپانیا طعم ملایم و شیرین بیان یونان دارای طعم تلخ است پوست ریشه قهوهای پر رنگ وسیاه و مغز ریشه زرد رنگ است گلهای شیرین بیان به رنگ بنفش، سفید و زرد و میوه آن حاوی ۵ تا ۶ دانه است.
درمان کننده زخم معده و سرطان معده از اصلیترین و موثرترین خواص این گیاه است این گیاه راز جوانی و به ضد پیری معروف است.
ترکیبات شیمیایی شیرین بیان
از نظر ترکیبات شیمیایی در ریشه شیرین بیان ترکیبات تری ترپن ساپونن ها (۲ تا ۱۵ درصد)، فلاونوئیدها (۶۵/. تا ۲ درصد)، ایزوفلاونوئیدها و پلی ساکاریدها (حدود ۱۰ درصد) وجود دارد. به طور جزیی تر در این گیاه مواد موثر شیرین گلیسیریزین، گلیسیرتینیک اسید و گلیسیریزیک اسید یافت می شود. شیرین بیان تجاری دارای یزولیکیریتین، یک آنتوکسانتین و گلیکوزید که رنگ زرد کم رنگی به مغز ریشه می دهد و به علاوه یک فلاونوئید باسمیت محدود کم که فقط عمل عضلات نرم را کند می کند، می باشد. علاوه براین، در این گیاه یک ماده لیکیریتی ژنین چالکون وجود دارد که دارای خاصیت رفع اسپاسم است.
موارد مصرف و خواص شیرین بیان
بیش از 300 ترکیب مختلف در شیرین بیان وجود دارد که برخی از آنها دارای خواص ضد ویروسی و ضد میکروبی هستند
شیرین بیان در التهاب و عفونت های پوستی
شیرین بیان در درمان اگزما و خارش و قرمزی و پوسته پوسته شدن پوست.بر اساس مطالعات انجام شده ، عصاره گلیسیریزا گلاورا یا عصاره شیرین بیان با باکتری هایی که میتوانند پوست را آلوده کنند موثر است.شیرین بیان خواص ضد میکروبی دارد و به عفونت های پوستی مقابله میکند.
شیرین بیان در درمان زخم معده
عصاره حاوی گلابریدین و گلابن که فلاونوئید ها موجود در ریشه شیرین بیان است در کاهش ناراحتی معده و زخم های معده بسیار موثر است.شیرین بیان به درمان تهوع ، درد معده و سوزش سر دل بسیار موثر است.
شیرین بیان در هپاتیت سی
پزشکان ژاپنی از شیرین بیان برای درمان افرادی که مبتلا به هپاتیت C مزمن هستند و به درمان های دیگر پاسخ نمیدهند استفاده میکنند.
شیرین بیان در پوسیدگی دندان
تحقیفات نشان داده است که شیرین بیان میتواند باعث کشتن باکتری هایی در دهان شود که باعث پوسیدگی دندان میشود.
شیرین بیان در درمان گلو درد
ریشه شیرین بیان از قدیم به عنوان یک داروی موثر برای درمان گلو درد استفاده شده است.
شیرین بیان در درمان بیماری حرکت
مصرف شیرین بیان به کاهش و کنترل علائم بیماری حرکت، در همهی آدمها، کمک میکند. جهت اجتناب از بروز احساس ناراحتی هنگام سفر میتوانید مقداری آب نبات شیرین بیان نوش جان کنید.
شیرین بیان در درمان قاعدگی
از این دارو برای قاعده اور و تنظیم قاعدگی به کار میرود. این ریشه به همراه گیاه بومادران به صورت دم کرده در باز نمودن جریان خون قاعدگی تاثیر به سزایی دارد.
شیرین بیان برای مراقبت از پوست:
شیرین بیان یک التیام دهنده پوست عالی است و در درمان بیماری های پوستی مانند اگزما، پای ورزش کاری و پسوریازیس مفید است
ماسک موز و شیرین بیان
یکی از ماست های شگفت انگیز برای پوست صورت، ماسک موز و شیرین بیان است. این ماسک تاثیرات فوق العاده مناسبی بر لک صورت دارد. از این ماسک به عنوان یک صافی کننده پوست یاد می شود.
شیرین بیان موثر در درمان چاقی
عصاره شیرین بیان می تواند در پیش گیری از چاقی موثر باشد.عمل فلانوئید موجود در شیرین بیان در مبارزه با چاقی باعث کاهش قابل توجهی در چربی شکمی و میزان تری گلیسیرید بدن می شود.
دمنوش ریشه شیرین بیان برای درمان قاعدگی
10 گرم ریشه شیرین بیان، 10 گرم برگ خشک گردو، 10 گرم گل بومادران را با هم ترکیب نموده و به مدت 10 دقیقه بگذارید دم بکشد. سپس میل نماید.
خواص عرق ریشه شیرین بیان
دارای همان خواص دم کرده به علاوه اثرات دیگر گیاه شیرین بیان است که این خواص عبارتند از :
درمان زخم معده و اثنی عشر، مفید در بیماری های ریوی و دستگاه گوارش، ملین، مسکن، تشنگی، التهاب معده، نرم کننده سینه، مقوی اعصاب، رفع ورم های چشم و گلو و بینی، موثر در ضد ترشی معده و بر طرف کننده بواسیر می باشد.
عوارض جانبی شیرین بیان
افرادی که فشار خون بالا و یا سطح پتاسیم کم دارند نباید شیرین بیان مصرف کنند.
مصرف مقادیر زیادی گلیسیریزین میتواند منجر به عوارض جانبی شود
- کاهش سطح پتاسیم
- تپش قلب
- فشار خون بالا
- ورم
- بی حسی
- نارسایی
مصرف شیرین بیان در بارداری
مصرف بیش از حد شیرین بیان در دوران بارداری توصیه نمی شود، زیرا ممکن است منجر به عواقب کشنده ای مانند زایمان زود هنگام یا سقط جنین شود.