کباب کوبیده در برابر آدانا کباب
کباب کوبیده یکی از محبوبترین غذاهای آشپزخانهی ایرانی است. سنت کباب ایرانی با کباب کوبیده شناخته میشود و کمی دورتر، سنت کباب ترکیه با آدانا کباب. آدانا کباب که نام زادگاهش، شهر جنوبی آدانا را روی خود دارد، در اصل به کباب گوشتچرخکرده (Kıyma Kebab) شناختهمیشده. بعضی ریشهی این کباب را تا عراق دنبال کردهاند و تولد آدانا کباب را ثمرهی تبادل فرهنگی بین اعراب و ترکها در دوران عثمانی میدانند و عدهای هم شروع مسیر کباب را از ایران قبل از اسلام میدانند. در ظاهر و روش طبخ و مواد اولیه تفاوت آن چنانی بین کوبیدهی ما و آدانای ترکیه مشهود نیست، به جز حضور پررنگ فلفل قرمز خردشده در آدانا. البته کباب مشابهی در شهر اورفا (در نزدیکی آدانا) طبخ میشود که درواقع همان آدانای بدون فلفل است و نام اصلی آن Acısız Kıyma Kebab. به ایران که برگردیم اکثر منابع به دوران ناصرالدین شاه به عنوان نقطهی آغاز کباب کوبیده اشاره میکنند. آمده است که کوبیده، ایرانیشدهی کبابی قفقازی است که در این دوره برای شخص شاه آماده میشده. اما با وجود شباهت کوبیده و آدانا چیزی در طعم آنها متفاوت است. با وجود اینکه هر کدام دیگری را به یاد میآورد اما هیچ کدام نمیتواند جایگزین آن یکی باشد.
هر دو کباب کوبیده و آدانا عموما از گوشت قلوهگاه گوسفندی تهیه میشوند. در ایران گوشت چرخشده را با پیازِ چرخ و آبگیری شده مخلوط میکنند و به آن ادویه میزنند تا بعد از آن که حسابی ورز داده شد و در یخچال یک ساعت تا یک شبانه روز استراحت کرد؛ به سیخ بکشند و کباب کنند. در روشهای طبخ آدانا عموما به چربی دنبالچه هم اشاره میکنند که با نسبت ۱ به ۵ به گوشت کاملا عاری از هرگونه چربی و اضافات، افزوده میشود. در بعضی از منابع هم استفاده از چرخ گوشت را منع میکنند و ترجیح را بر ساطوری کردن گوشت گذاشتهاند. گوشت و دنبهی ساطوریشده را با هم مخلوط میکنند و به آن فلفل قرمز کاملا خرد و پوره شده را اضافه میکنند. اما جای چیزی در اکثر دستورهای پخت آدانا خالی است؛ پیاز. خبری از پیاز خرد یا رنده شده نیست. به جای آن اگر باب میلتان باشد میتواند یکی دو حبه سیر خرد کنید و به مایه بیافزایید. یک توصیهی دیگر هم در پخت آدانا وجود دارد و آن آغشتهکردن مایهی کباب به مقداری روغن زیتون بعد از به سیخ کشدن است. مشکل اصلی آن جاست که معلوم نیست کدام یک از این دو کباب لذیذ را باید بر دیگری ترجیح دهیم.