چای ماچا چیست؟ انواع روش تهیه چای ماچا

در این مقاله در راستای پاسخ به سوال ماچا چیست؟ به توضیح گیاه ماچا، تاریخچه این چای، روش پرورش گیاه ماچا، خواص و بهترین زمان مصرف چای ماچا خواهیم پرداخت.

گیاه ماچا چیست؟

در پاسخ به سوال چای ماچا چیست باید گفت: چای ماچا (抹茶 Matcha) نوعی پودر چای سبز بسیار خوش‌رنگ و بو و دارای نوعی طعم شیرین ظریف و پنهان (Subtle Sweetness) است. رنگ آن سبز زمردی است. این چای در ژاپن با آسیاب‌های گرانیتی مخصوصی پودر می‌شود تا کلروفیل درون آن به اصطلاح نسوزد.

ژاپنی‌ها در پودر کردن دستی آن از هاون چوبی نیز استفاده می‌کنند. نکته‌ی مهمی که کم‌تر ذکر می‌شود این است که کلمه‌ی «ماچا» به فرم پودر شده‌ی گیاه چای «تنچا» (tencha 碾 茶 茶) گفته می‌شود.

علت منحصر به فرد بودن پودر ماچا نحوه کشت ویژه‌ی آن است. درختچه‌های چای سبز ماچا در طول زمستان به خواب زمستانی رفته و با نگهداری مواد معدنی در خود و با رسیدن فصل بهار و بیدار شدن از خواب زمستانی، از طریق عمل فتوسنتز، بهترین نوع چای بهاره‌ی ماچا را پدید می‌آورند.

کشاورزان ژاپنی در حدود اواسط اردیبهشت‌ماه، سایبان‌هایی چوبی با چهارچوب‌های آلومینیومی بر روی درختچه‌های ماچا ایجاد می‌کنند تا میزان رسیدن نور خورشید به درختچه‌های ماچا به حدود 60 تا 75 درصد کاهش پیدا کند. این عمل، باعث بالا رفتن طعم شیرین و خواص کیفیت چای ماچا از طریق افزایش اسیدآمینه‌ها در آن می‌شود. برداشت چای ماچا در ژاپن با مراسم خاصی همراه است.

تاریخچه‌ی چای ماچا چیست؟

هرچند که چای سبز ماچا یک چای ژاپنی نیز معرفی می‌شود ولی خاستگاه اصلی آن کشور چین است.
در قرن دوازدهم میلادی یک راهب متعلق به مکتب «ذن» به نام «ایساسی» (Eisai) طی سفری که به کشور چین داشت و در ضمن سیر و سیاحت در چین، انواعی از بذر انواع چای را با خود به ژاپن آورد که چای ماچا نیز یکی از آن‌ها بود.

البته در آن زمان چای ماچا در ژاپن و در ابتدا به حالت پودر به کار نمی‌رفت و این موضوع، ابداع چینی‌ها است.

چینی‌ها از صدها سال پیش، از چای ماچا به‌عنوان دم‌نوش نیروبخش و درمانگر استفاده می‌کردند. ابتدا راهبان بودایی و سپس افراد لشکری در گسترش محبوبیت و مصرف این چای مؤثر بودند.

خواص چای ماچا چیست؟

مهم‌ترین خواص چای ماچا عبارتنداز:

• تقویت سوخت و ساز بدن
• جلوگیری از پیری
• سوزاندن چربی‌های اضافی
• افزایش قابلیت چربی سوزی بدن
• انرژی بخشی
• سم‌زدایی از کبد
• کاهش استرس
• تقویت کننده‌ی باکتری‌های نوع خوب در روده
• ضد التهاب
• پایین نگه‌ دارنده‌ی قند خون و آدرنالین
• و ضد سرطان بودن

نوشیدن یک لیوان چای ماچا در روز، بطور متوسط بین ۳ الی ۶ ساعت به بدن انرژی میدهد.

مواد تشکیل دهنده چای ماچا

آمینواسید

آمینواسید، زنجیره یا حلقه‌ی کربن است. آمینواسیدها در تقویت سوخت‌وساز بدن نقش مؤثری دارند.

کاتچین (Catechin)

این ماده از جنبه‌ی غذایی یکی از مشهورترین آنتی‌اکسیدان‌های غذایی را داراست. این آنتی‌اکسیدان‌ها در چای سبز ماچا بیش‌تر از انواع چای سیاه وجود دارند.

آنتی‌اکسیدان

وجود آنتی‌اکسیدان مربوط به وجود مقادیر زیادی از کاتچین در چای سبز ماچا است.

موارد استفاده از ماچا چیست؟

پودر ماچا را می توان به روش های مختلفی استفاده کرد، از بستنی های خنک و متنوع تابستانی گرفته تا نوشیدنی های داغ زمستانی، حتی میتوان از آن در تهیه کیک و غذا هم استفاده نمود و یا به صورت ماسک های زیبایی از فواید بی نظیر این چای سبز منحصر به فرد استفاده کرد.

همانطور که قبلا توضیح دادیم چای ماچا یک نوع خاص از چای سبز است که نحوه فرآوری و آماده سازی خاصی دارد و در نتیجه خواص آن از چای سبز معمولی بسیار بیشتر است.

چای سبز ماچا را می توان به صورت گرم و سرد استفاده نمود و در هر دو روش مصرف، کلیه خواص پودر ماچا حفظ می‌شود و روش مصرف تنها به ذائقه و سلیقه مصرف کننده بستگی دارد.

معمول ترین نوشیدنی گرمی که با استفاده از چای ماچا می توان تهیه کرد انواع لاته ماچا است که ترکیبی گرم، لطیف و دوست داشتنی دارد به این صورت که یک لیوان شیر گرم را با نیم تا 1 گرم پودر چای ماچا مخلوط می‌کنیم. برای شیرین کننده این نوشیدنی هم میتوان از عسل استفاده نمود.

اما نکته خیلی مهم در تهیه نوشیدنی با پودر چای ماچا مرحله ترکیب مواد با یکدیگر است. چرا که در زمان مصرف ماچا باید چای ماچا کاملا در شیر، آب و یا هر نوشیدنی دیگری که می‌خواهید به عنوان پایه از آن استفاده کنید حل شود. در غیر اینصورت پودر چای ماچا در انتهای لیوان ته نشین می‌شود.

برای حل کردن پودر چای ماچا حتما از همزن مناسب استفاده کنید. هرچه ماچا بهتر در شیر یا آب و یا… حل شود نتیجه دلچسب تر و مناسب تری را تجربه خواهید کرد.
در واقع برای مصرف ماچا نیاز به طی کردن مراحل سخت نیست و هر کسی میتواند یک لاته ماچای حرفه ای درست کند.

در واقع لاته ماچا یکی از ساده ترین روش ها برای استفاده از این سوپرفود بی نظیر است. 

همچنین میتوان در تهیه انواع کیک، ترافل ها، بستنی و دسر و صبحانه های مقوی از ماچا استفاده کرد.

طرز تهیه نوشیدنی ماچای گرم با پودر ماچا

برای تهیه چای ماچای گرم ابتدا یک تا یک و نیم قاشق چای‌خوری از پودر ماچا را به داخل یک فنجان آب داغ (حدود 80 درجه‌ی سانتی‌گراد) و نه الزاماً آب جوش، و یا شیر برای تهیه ماچا لاته بریزید و آن را آن‌قدر با قاشق یا همزن ماچا، هم بزنید که حباب‌هایی سفید بر سطح فنجان ظاهر شوند. هر مقدار، پودر ماچا که دور لبه‌ی فنجان مانده یا امکان دارد در تهِ فنجان مانده باشد را کامل هم بزنید.
برای تعیین مقدار مطلوب میزان چای، بهتر است که یکی دو بار مقادیر مختلفی از این چای را تهیه کنید تا به میزان دلخواه خود در این مورد پی ببرید.
ماچا نیاز به دم کشیدن ندارد و چیزی از آن تحت عنوان تفاله باقی نمی‌ماند و معمولاً ماچای داغ را با قوری تهیه نمی‌کنند در غیر این صورت مواد آن ته‌نشین خواهد شد و رنگ آن نیز از سبز به زرد تغییر پیدا خواهد کرد. هم‌چنین،می‌توانید اندکی شیر گرم نیز به آن اضافه کنید. یکی از بهترین شیرین کننده های طبیعی برای تهیه چای ماچا گرم، عسل می‌باشد.

طرز تهیه چای ماچای سرد با پودر ماچا

برای تهیه ماچای سرد دستور فوق را با آب سرد انجام دهید. حتی می‌توانید داخل فنجان قطعه‌ای یخ نیز بیندازید و برای خوشبوتر شدن، از افزودنی‌هایی مانند عسل و وانیل نیز استفاده کنید.

همانطور که قبلا در مورد ماچا توضیح دادیم این پودر سبز رنگ جادویی برای شما انرژی خیلی زیادی همراه دارد ولی میزان کافئین آن خیلی از قهوه کمتر هست و این یعنی اینکه شما می‌توانید بدون اینکه کافئین زیادی وارد بدنتان کنید انرژی کل روز را از طریق یک فنجان نوشیدنی ماچا بدست آورید.

طرز تهیه انواع نوشیدنی با پودر چای سبز ماچا

ساده ترین نوع مصرف ماچا ترکیب آن با آب هست که در اینجا به طور کامل توضیح داده شده، اما اگر شما تنوع را به یکنواختی ترجیح می‌دهید و یا دوست دارید هر چند وقت نوشیدنی جدیدی را امتحان کنید در ادامه با این 5 نوشیدنی ترکیبی ماچا آشنا شوید:

طرز تهیه چای ماچا معجزه گر

موادی که لازم دارید خیلی ساده، راحت و در دسترس هستند: ماچا، سرکه سیب، زردچوبه و عسل؛

ماچا به شما انرژی مورد نیاز در طول روز را می‌دهد بدون افزایش بیش از اندازه کافئین، همانطور که میدانید سرکه سیب ایمنی بدن را تقویت و خون را قلیایی میکند همچنین pH خون را تنظیم می کند، زردچوبه حاوی کورکومین است که یک آنتی اکسیدان قویست، ضد التهاب و ضد سرطان نیز هست، عسل هم ضدعفونی کننده و ضد حساسیت قوی هست و همانطور که میدانید یک شیرین کننده طبیعی ست.

مواد لازم برای تهیه ماچای معجزه گر

• 2/1 قاشق چای خوری ماچا
• 1 قاشق چای خوری سرکه سیب
• 2/1 قاشق چای خوری زردچوبه
• 1 قاشق چای خوری عسل
• 1 لیوان آب گرم

همه مواد را باهم در یک فنجان مخلوط کنید و بعد آب گرم (نه خیلی داغ و نه خیلی ولرم) را به مخلوط اضافه کنید و خوب هم بزنید، برای به هم زدن ماچا بهتر است از همزن مخصوص ماچا استفاده کنید با این روش ماچا حسابی با بقیه مواد ترکیب میشه و هر چقدر مواد بهتر با هم ترکیب شوند طعم بهتری را تجربه خواهید کرد؛ اما اگه همزن ندارید باید تا زمانی به هم زدن مواد ادامه دهید که روی سطح نوشیدنی تان کف کند و حالت فوم روی آن مشاهده شود.

طرز تهیه چای ماچای کره نعنایی

مواد لازم برای تهیه این نوشیدنی خوش عطر:

• 1 قاشق چای خوری ماچا
• 1 قطره اسانس نعناع (5 برگ نعناع تازه)
• 1 قاشق چای خوری روغن نارگیل
• 15 گرم کره
• 1 قاشق مربا خوری عسل (به تناسب ذائقه)
• 1 لیوان آب گرم

اگر از اسانس نعناع استفاده می کنید، می توانید همه موارد را در لیوان مورد نظر بریزید و هم بزنید تا روی آن کف کند. در صورتی که از نعناع تازه استفاده می کنید همه مواد را داخل مخلوط کن بریزید و یک دقیقه هم بزنید تا باهم ترکیب شوند و سپس نوش جان کنید.

طرز تهیه چای ماچای زنجبیلی

یک نوشیدنی خوش عطر و طعم دیگر این نوشیدنی ماچا از ترکیب زنجبیل تازه با ماچا بدست می آید و برای یک صبح سرد زمستانی یا عصر پاییزی را برایتان به اندازه یک عصر بهاری دلپذیر خواهد کرد این ترکیب انتخاب خوبی است، شک نکنید!.

مواد لازم برای تهیه ماچای زنجبیلی:

• 1 قاشق چای خوری ماچا
• 1 قاشق چای خوری زنجبیل رنده شده
• 2 قاشق چای خوری روغن نارگیل
• 1 لیوان آب گرم
• شیرین کننده دلخواه

همه مواد را در لیوان بریزید و آب گرم به آن اضافه کنید و یک دقیقه با همزن ماچا به هم بزنید، اگر به زنجبیل تازه دسترسی ندارید می توانید به سادگی پودر زنجبیل را جایگزین زنجبیل تازه کنید، البته مطمئنا طعم این نوشیدنی همراه با زنجبیل آبدار تازه قابل مقایسه نخواهد بود، روزهای سرد زمستانی با لذت نوشیدن این نوشیدنی دلچسب دلنشین خواهد بود.

طرز تهیه چای ماچای دارچینی

ترکیب ماچا با دارچین حتما برای همه کسانی که به ماچا علاقه مند هستند یک ترکیب رویایی خواهد بود، عطر خوش دارچین پودر شده به همراه سبز جادویی ماچا بهترین عطر و رنگی خواهد بود که میتوان تجربه کرد؛

مواد لازم چای ماچای دارچینی:

• نصف قاشق چای خوری ماچا
• نصف قاشق چای خوری پودر دارچین
• 30 گرم کره
• 1 لیوان آب گرم
• شیرین کننده دلخواه

دستور تهیه ماچا دارچینی

همه مواد را به همراه یک فنجان آب گرم با همزن مخصوص مخلوط کنید، توجه کنید که نکته کلیدی در به دست آوردن بهترین نتیجه در تمام نوشیدنی ها ترکیب کامل مواد اولیه باهم است هرچه مواد با دقت بیشتری ترکیب شوند نتیجه لذت بخش تر خواهد بود.

طرز تهیه چای ماچای کاکائویی

• 1 قاشق غذا خوری پودر کاکائو
• 1 قاشق غذا خوری روغن نارگیل
• 1 قاشق چای خوری رنده پوست پرتقال تازه
• نصف قاشق چای خوری ماچا
• 1 لیوان آب گرم
• شیرین کننده دلخواه

را در یک لیوان باهم مخلوط کنید همانطور که قبلا هم اشاره کردیم مواد باید به خوبی باهم ترکیب شوند؛ صبح آفتابی و زیبای خود را با نوشیدن این ترکیب جانانه به بهترین شکل شروع کنید؛ نوش جان!.

چه مقدار ماچا مصرف کنیم؟

برای استفاده از چای ماچا ابتدا باید با مقدار مصرف مناسب آن در هر وعده آشنا شوید، در ابتدا با این مفهوم آشنا شدیم که ماچا چیست، سپس درباره روش های مختلف و متنوع استفاده از ماچا صحبت کردیم.

اما به صورت کلی مقدار مناسب برای استفاده در روز چه میزان است؟

برای پاسخ سوال بهترین زمان مصرف چای ماچا چیست، باید این نکته را در نظر گرفت که به عنوان مثال بدن انسان در روز میتواند 400 میلی گرم کافئین دریافت کند و بیشتر از این مقدار برای بدن مضر خواهد بود و موجب پرخاشگری، استرس و … میشود در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

با احتساب عدد 400 میلی گرم در روز و با توجه به اینکه به ازای هر 250 میلی لیتر شیر و یا آب میتوان 0.5 تا 1 گرم پودر چای ماچا در هر وعده استفاده نمود که حدودا شامل 50 – 70 میلی گرم کافئین است. پس هر فرد میتواند تا 5 فنجان چای ماچا در روز استفاده کند.

اما با توجه به اینکه بازه زمانی افزایش انرژی با مصرف ماچا بین 6 تا 8 ساعت ادامه دارد (یعنی با نوشیدن یک فنجان چای ماچا (بسته به بدن هر شخص) تا 8 ساعت انرژی لازم برای بدن تامین میشود.) به طور متوسط برای آنکه انرژی لازم در طول روز تامین شود نوشیدن 2-3 فنجان چای ماچا توصیه میشود که البته از فردی به فرد دیگر متغیر است. برخی افراد با نوشیدن یک فنجان ماچا در روز تا 8 ساعت انرژی لازم را بدست می آورند.

ماچا بهتر است یا قهوه؟

همانطور که قبلا در مقاله کافئین چیست صحبت کردیم میزان کافئین موجود در هر فنجان قهوه بین 80 تا 200 میلی گرم است. اما در مورد مصرف قهوه چند نکته حائز اهمیت است. عموما مصرف قهوه در افراد به دلیل حجم بالای کافئین موجود در هر وعده مصرف و افزایش ناگهانی انرژی در افراد پر مشغله یا کسانی که وقت کافی برای استراحت ندارند و یا به هر دلیل دیگر قهوه می‌نوشند ایجاد اعتیاد می کند.

اما نکته جالب توجه در مورد مصرف قهوه این است که هر فنجان قهوه بین 1 تا 3 ساعت پس از نوشیدن افزایش انرژی به همراه دارد و این افزایش سینوسی و کاهش ناگهانی به مرور باعث افزایش مصرف افراد می‌شود.
تا اینجا با کافئین موجود در قهوه و نحوه عملکردش در بدن آشنا شدیم.

همانطور که قبل تر اشاره کردیم ماچا نیز دارای کافئین است اما میزان کافئین آن در هر فنجان بین 35 تا 70 میلی گرم می‌باشد. شاید در ابتدا این تصور ایجاد شود که این میزان کافئین در مقایسه با قهوه بسیار کمتر است پس اثر آن هم به همین میزان کمتر خواهد بود.

اما خوشبختانه نحوه عملکرد کافئین در ماچا به صورت سینوسی نیست و در بازه زمانی 4 تا 6 ساعت بدن افزایش انرژی، افزایش تمرکز و شادابی را تجربه می کند، به این معنی که پس از نوشیدن یک فنجان چای ماچا بدن حداقل تا 4 ساعت آینده سرشار از انرژی خواهد بود در صورتی که این افزایش انرژی با قهوه حداکثر تا 3 ساعت ادامه دارد.

به علاوه افزایش ناگهانی کافئین در خون منجر به ایجاد استرس، تنش و در برخی افراد به صورت دلشوره نمایان می شود. در صورتی که به دلیل کمتر بود میزان کافئین در ماچا و همچنین ماندگاری طولانی تر آن پس از مصرف این مشکلات برای افراد ایجاد نمی شود.

چای ماچا را چطور مصرف کنیم؟

پودر ماچا را میتوان به روش های مختلفی استفاده کرد، از بستنی های خنک و متنوع تابستانی گرفته تا نوشیدنی های داغ زمستانی، حتی میتوان از آن در تهیه کیک و غذا هم استفاده نمود و یا به صورت ماسک های زیبایی از فواید بی نظیر این چای سبز منحصربه‌فرد استفاده کرد.

مقدار مناسب ماچا برای استفاده در روز چه میزان است؟

با احتساب عدد 400 میلی گرم در روز و با توجه به اینکه به ازای هر 250 میلی لیتر شیر و یا آب میتوان 0.5 تا 1 گرم پودر چای ماچا در هر وعده استفاده نمود که حدودا شامل 50 – 70 میلی گرم کافئین است. پس هر فرد می‌تواند تا 5 فنجان چای ماچا در روز استفاده کند.

نوشیدن ماچا بهتر است یا قهوه؟

ماچا نیز دارای کافئین است اما میزان کافئین آن در هر فنجان بین 35 تا 70 میلی گرم می‌باشد. شاید در ابتدا این تصور ایجاد شود که این میزان کافئین در مقایسه با قهوه بسیار کمتر است پس اثر آن هم به همین میزان کمتر خواهد بود.

اما خوشبختانه نحوه عملکرد کافئین در ماچا به صورت سینوسی نیست و در بازه زمانی 4 تا 6 ساعت بدن افزایش انرژی، افزایش تمرکز و شادابی را تجربه میکند، به این معنی که پس از نوشیدن یک فنجان چای ماچا بدن حداقل تا 4 ساعت آینده سرشار از انرژی خواهد بود در صورتیکه این افزایش انرژی با قهوه حداکثر تا 3 ساعت ادامه دارد.

کافئین و انرژی چای ماچا چقدر است؟

چای سبز ماچا از گروه گیاهان دارای کافئین بالاست. اما باید توجه کنید که میزان کافئین موجود در یک لیوان چای سبز ماچا نصف یک فنجان اسپرسو و فقط یک سوم یک فنجان قهوه است.

به این ترتیب خبری از استرس و انرژی کاذب در مدت زمان کوتاه در بدنتان نیست. انرژی حاصل از نوشیدن یک لیوان چای سبز ماچا بطور یکنواخت طی یک الی سه ساعت وارد جریان خون میشود. بعد از نوشیدن یک لیوان چای سبز ماچا احساس آرامش، تازگی و تمرکز بیشتری خواهید کرد.

سوالات دیگر درباره چای ماچا

1. چای ماچا از کجا بخرم؟
2. مصرف چه مقدار چای سبز ماچا مناسب من است؟
3. ماسک صورت ماچا چیست و چگونه ساخته میشود.
4. مقایسه چای ماچا با دیگر SuperFood ها
5. خرید چای سبز ماچا با کیفیت چطور ممکن است؟