علائم بیماری لوپوس در زنان چیست؟
بسیاری از علائم بیماری لوپوس در زنان و مردان یکسان است. با این حال بیماری لوپوس اریتماتوز سیستمیک (systemic lupus erythematosus یا به اختصار SLE) می‌تواند با توجه به جنسیت، زن یا مرد بودن، بیماران را به شکل‌های مختلف تحت‌تاثیر قرار دهد. شیوع این بیماری خود‌ایمنی در سنین باروری زنان بسیار شایع است. علائم اولیه لوپوس از نظر نوع و شدت از فردی به فرد دیگر متفاوت است، مثلا برخی زنان با علائم لوپوس خاموش مواجه هستند. با مطالعه این مقاله با رایج‌‌ترین علائم لوپوس اریتماتوز سیستمیک در زنان آشنا می‌شوید.
فهرست مطالب
مهم‌ترین نشانه‌های بیماری لوپوس در زنان چیست؟
عوارض این بیماری خود‌ایمنی می‌تواند به‌طور ناگهانی یا به تدریج ظاهر شود. برخی از آنها گذار و برخی دیگر دائمی هستند. شدت و نوع علائم به این موضوع بستگی دارد که بیماری لوپوس کدام قسمت بدن را درگیر کرده است. از شاخص‌ترین علائم بیماری لوپوس در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سیکل پریودی نامنظم (Menstrual Irregularities)
گاهی اوقات علائم بیماری لوپوس در زنان خود را با بی‌نظمی عادت ماهانه نشان می‌دهد. پزشکان فوق تخصص زنان مکانیسم دقیق این ارتباط را نمی‌دانند و نمی‌توانند آن را کامل توضیح دهند. بی‌نظمی‌های قاعدگی در زنان مبتلا به لوپوس به روش‌های مختلفی از جمله تغییر در دفعات، مدت یا شدت سیکل‌های پریودی ظاهر می‌شود. پزشکان معتقدند که این بیماری به دلایل زیر بر سیکل قاعدگی زنان تاثیر می‌گذارد:
عدم تعادل هورمونی
بیماری لوپوس در زنان می‌تواند عملکرد طبیعی سیستم غدد درون‌ریز را مختل کند. این امر زمینه را برای برهم خوردن تعادل هورمونی در بدن آنها فراهم خواهد کرد. این اختلال نیز به نوبه خود چرخه قاعدگی را مختل می‌کند و باعث بی‌نظمی در آن می‌شود. به همین دلیل پزشکان سیکل پریودی نامنظم را از علائم بیماری لوپوس در زنان می‌دانند.
التهاب
بیماری خود ایمنی لوپوس با التهاب مزمن در بدن همراه است. این التهاب می‌تواند عملکرد غده‌هایی مانند هیپوتالاموس (hypothalamus) و هیپوفیز (pituitary) را مختل کنند. آنها نقش مهمی در عملکرد تخمدان و تنظیم چرخه قاعدگی در زنان دارند.
داروها
برخی از علائم بیماری لوپوس در زنان به‌طور مستقیم با خود بیماری ارتباط ندارد، بلکه از عوارض جانبی داروها به‌شمار می‌روند. لوپوس نوعی بیماری خود ایمنی است که دکتر روماتولوژی (Rheumatologist) برای درمان آن از داروهای مختلف مانند کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) یا سرکوب‌کننده‌های ایمنی (immunosuppressants) استفاده می‌کند. این داروها در کنار کنترل و درمان بیماری لوپوس در زنان می‌توانند با عوارض جانبی مانند بی‌نظمی عادت ماهانه همراه باشند.
استرس
زندگی با این بیماری برای بسیاری از زنان با استرس همراه است و استرس یکی از مهم‌ترین دلایل بی‌نظمی چرخه قاعدگی است. ترشح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول (Cortisol) منجر به کاهش تولید هورمون‌های جنسی مثل استروژن (Estrogen) می‌شود. این امر نیز چرخه سیکل قاعدگی را برهم می‌زند.
به این نکته مهم توجه داشته باشید که همه زنان مبتلا به لوپوس بی‌نظمی قاعدگی را تجربه نمی‌کنند. شدت و ماهیت این بی‌نظمی‌ها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علاوه بر این، سایر عوامل غیر‌مرتبط با لوپوس، مانند سن، سبک زندگی و سایر شرایط پزشکی نیز می‌توانند به بی‌نظمی سیکل پریودی در زنان کمک کنند.
بثورات پروانه‌ای شکل (Butterfly Rash)
راش پروانه‌ای که ممکن است آن را با عنوان راش مالاریا نیز بشنوید، نوعی بثورات پوستی است که اغلب با بیماری لوپوس همراه است. آنها از نظر شکل و ظاهر دقیقا مانند بال‌های پروانه هستند. راش پروانه‌ای در سراسر گونه‌ها و پل بینی ظاهر می‌شود. این نشانه بیماری لوپوس در زنان دارای ویژگی‌های زیر است:
- بثورات معمولاً ظاهری متقارن و پروانه‌ای دارند و در هر ۲ طرف چهره به صورت متقارن ظاهر می‌شوند.
- رنگ راش‌های صورت اغلب قرمز یا ارغوانی است، اما رنگ آن می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
- در حالی که گونه‌ها و پل بینی شایع‌ترین نواحی درگیر هستند، اما بثورات می‌توانند به سایر قسمت‌های صورت مانند پیشانی و چانه نیز گسترش یابند.
- این راش‌های پوستی اغلب صاف یا کمی برجسته هستند. ممکن است هنگام لمس آنها احساس گرما داشته باشید.
- پوست آسیب دیده می‌تواند حساس باشد و ممکن است احساس سوزش یا خارش داشته باشید.
بثورات پروانه‌ای یکی از علائم کلاسیک بیماری لوپوس در زنان به‌شمار می‌رود. با این حال همه بیماران ممکن است آن را تجربه نکنند. وجود راش پروانه‌ای، همراه با سایر یافته‌های بالینی و آزمایشگاهی، در تشخیص لوپوس به پزشک متخصص کمک می‌کنند.
حساسیت به نور (Photosensitivity)
از حساسیت به نور نمی‌توان به عنوان علامت خاص بیماری لوپوس در زنان یاد کرد، مردان نیز با این نشانه درگیر هستند. با این حال به نظر می‌رسد زنان در این زمینه مستعدتر هستند. پزشکان افزایش حساسیت به نور را با التهاب و پاسخ ایمنی در پوست مرتبط می‌دانند. اشعه ماوراء بنفش (UV) از نور خورشید می‌تواند باعث تحریک یا بدتر شدن علائم پوستی در افراد مبتلا به لوپوس شود.
علائم مشترک بیماری لوپوس در زنان و مردان چیست؟
علائم لوپوس در زنان و مردان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- تب
- درد مفاصل، سفتی و تورم
- پدیده رینود (Raynaud’s phenomenon; RP) : در طی آن انگشتان دست و پا به دلیل قرار گرفتن در معرض سرما یا دوره‌های استرس‌زا سفید یا آبی می‌شوند.
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- خشکی چشم
- سردرد، گیجی و از دست دادن حافظه
مدیریت علائم بیماری لوپوس به رویکردهای مختلف نیاز دارد. برای مثال در کنار مراجعه به پزشک و مصرف داروها، باید سبک زندگی بهتر و سالم‌تری داشته باشید. مثلا برای کاهش استرس به سراغ تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا یا تنفس‌های عمیق بروید، با دکتر متخصص تغذیه برای داشتن یک رژیم غذایی سالم مشورت کنید و یا اینکه با توجه به شرایطی که دارید یک برنامه ورزشی منظم برای خودتان در نظر بگیرید.
اگر در این زمینه به کمک و راهنمایی نیاز دارید، می‌توانید از مشاوره آنلاین پزشکی استفاده کنید. با استفاده از خدمت آنلاین سلامت راحت‌تر می‌توانید علائم بیماری لوپوس را مدیریت کنید.