از چند ماهگی به نوزاد غذا بدهیم؟
غذا دادن به نوزاد از چند ماهگی باید آغاز شود؟ از چند ماهگی باید به نوزاد آب بدهیم؟ نوزادان به چه میزان آب و غذا نیاز دارند؟
اینها سوالات مهمی است که بسیاری از والدین باید در رابطه با تاریخ آن، مطلع بوده و برای آن برنامه‌ریزی کنند. در واقع برای شروع این فرایند باید به چند نکته اساسی توجه شود.
به‌طور مثال اگر فرزندتان کنترل مناسبی روی نشستن و نگه‌داشتن سر و گردن خود داشته باشد، وزن‌گیری مناسبی از خود نشان داده و با جلو آوردن قاشق، دهان خود را باز می‌کند، این یعنی زمان شروع تغذیه جامد او فرارسیده است.
ترجیح بسیاری از مادران این است که غذا دادن به کودک خود را تا پایان شش ماهگی به‌تعویق بیاندازند. در ادامه مقاله به بررسی کامل این مسئله می‌پردازیم.
فهرست مطالب
مدیریت غذای کمکی نوزاد
به‌نظر می‌رسد تا پایان 6 ماهگی، شیر مادر، منبع کافی برای رشد نوزاد باشد اما پس از آن نیازهای غذایی شیرخوار تنها با شیر برطرف نمی‌شود و باید غذاهای نیمه جامد را تجربه کند.
گاهی اوقات ممکن است در اطرافیان خود، با صحنه‌هایی مثل غذا دادن به نوزاد ۵ ماهه مواجه شده باشید. طبق گفته پزشکان، این در صورتی است که منحنی رشد کودک نامناسب باشد، بنابراین شروع غذای کمکی برای او زودتر صورت می‌گیرد.
طبق این مرجع غذا دادن به نوزاد زیر 6 ماه، ممکن است کمی آزاردهنده و زمینه‌ساز مشکلاتی مثل آلرژی باشد. بنابراین باید با رعایت اصولی خاص تحت نظر پزشک، تغذیه نوزاد خود را شروع نمایند.
امری طبیعی است که کودک، در برخورد اولیه با غذای جامد، مشکل داشته باشد، امکان دارد بی‌هدف آن را در دهان چرخانده و به بیرون تف کند.
در این هنگام بهتر است مقدار کمی از شیر خود یا شیرخشک به کودک داده و بلافاصله، مقداری غذای جامد بدهید و مجددا شیر بدهید. این مسئله به بلع راحت غذا در کودک کمک می‌کند.
دقت داشته باشید که نباید نوزاد را به خوردن حجم زیادی از غذا در وعده‌های اول مجبور کرد. این کار موجب آسیب به معده او و عمل رفلاکس می‌شود. بهتر است با یک یا 2 قاشق چای‌خوری، تغذیه جامد کودک خود را آغاز نمایید.
مسئله مهم دیگر این است که طبق توصیه متخصصان، بهتر است غذای جامد با حریره بادام یا فرنی آغاز شود و به‌مرور زمان موادغذایی گوشتی نیز به برنامه او بیافزایید تا آهن و زینک مورد نیاز بدن نوزاد تامین شود.
زمانی که کودک شما با جویدن غذای جامد، کاملا آشنایی یافت، می‌توانید مواد گوناگونی مثل سبزیجات، تخم مرغ، بادام زمینی، و … به برنامه غذایی او اضافه کنید. البته دقت کنید که اگر بدن کودک شما به هر ماده غذایی واکنش‌هایی مثل آلرژی، اسهال، ضایعات پوستی و … نشان می‌دهد، در مورد آن، با متخصص مشورت کنید.
پیشنهادات غذایی برای تغذیه نوزاد
همانطور که قبل‌تر گفتیم، غذا دادن به نوزاد، با حریره بادام و فرنی شروع می‌شود اما با رشد سنی کودک شما می‌توانید انواع سوپ‌ها، پوره‌ها و میوه‌ها را در رژیم غذایی او بگنجانید تا علاوه‌بر تنوع و افزایش اشتهای کودک، نیازمندی‌های بدن او تامین شود.
در ادامه به معرفی چندی از موادغذایی سبک و مفید برای کودکان چند ماهه می‌پردازیم:
سوپ سبزیجات
سوپ‌ها جهت غذا دادن به نوزاد ۵ ماهه، انتخاب مناسبی است. توجه داشته باشید که در ابتدا از سوپ‌هایی با ترکیبات ملین و هضم آسان استفاده کنید و با گذشت زمان ترکیبات دیگری را مثل ماهیچه، لوبیا سبز، سیب زمینی و … برای پخت سوپ به‌کار ببرید.
سوپ علاوه‌بر تامین پروتئین بدن نوزاد، به‌رفع یبوست کمک می‌کند. توجه کنید که ترکیبات قابل استفاده در سوپ، تاثیر آلرژیک کمتری داشته باشند.
پوره کلم بروکلی
این تغذیه، حاوی ترکیبات کلم بروکلی، سیب زمینی، کدو و هویج، برای کودکان حساس به لبنیات، گزینه مناسبی خواهد بود. ناگفته نماند که این غذا، مقادیر زیادی فیبر و کلسیم را در خود جای داده است.
پوره سیب
این غذای خوشمزه دارای ترکیبات آرد برنج، رنده سیب، گلابی یا به متوسط است و تغذیه مناسبی برای نوزاد 6 ماهه محسوب می‌شود چرا که سرشار از کلسیم، منیزیم، آهن و ویتامین ث و ویتامین E است.
عوارض غذا دادن زودهنگام به نوزاد
طبق مطالعات دانشمندان در دانشگاه جان هاپکینز آمریکا، غذا دادن به کودک، در صورتی که زودتر از زمان استاندارد صورت بگیرد، موجب اختلال در وضعیت باکتریایی روده بزرگ خواهد شد.
آنها با بررسی مدفوع کودک، دریافتند که تنوع باکتریایی روده با شروع زودهنگام غذای جامد افزایش یافته و در نهایت کودک با اضافه وزن مواجه می‌شود.
عدم تحمل دستگاه گوارش کودک در ماه‌های اولیه و وجود سوراخ‌هایی گشادتر از حد معمول در دیواره روده، سبب شده که مولکول‌های درشت غذا، از آن عبور کنند. در این صورت، ترکیباتی مثل آنتی‌‌ژن یا آنتی‌کور تشکیل شده که احتمال ابتلای کودک به بیماری‌های گوارشی، آسم و آلرژی را افزایش می‌دهد.
از دیگر آسیب‌های وارده ناشی از غذا دادن نوزاد زیر 6 ماه، می‌توان به دل‌درد و بی‌قراری، آسیب به کلیه‌های نارس، اختلال در خواب، آسیب به عضلات حلق نوزاد، کاهش ترشح شیر مادر و محرومیت نوزاد از شیر، اشاره نمود.
از چند ماهگی به نوزاد آب بدهیم؟
طبق گفته متخصصان، تا قبل از 6 ماهگی، آب مورد نیاز کودک از طریق شیر یا موادغذایی مثل سوپ تامین می‌شود. تا این سن، بدن کودک هنوز مراحل رشد و تکمیل خود را از جهات مختلف طی نکرده و هنوز کلیه‌ها و دستگاه گوارش، کاملا شکل نگرفته‌اند.
بنابراین آب‌دادن به نوزاد، سبب کاهش اشتهای او برای خوردن شیر خواهد شد و این، عواقب بدی در منحنی رشد کودک و سلامتی او فراهم می‌کند. به‌طور مثال؛ آب دادن به نوزاد سه ماهه، به‌علت وجود ماده معدنی سدیم در آب، می‌تواند سبب مسمومیت و در مواردی، به کما رفتن نوزاد شود.
آب دادن به نوزاد 3 ماهه، همچنین ممکن است کلیه‌های او را در عمل دفع ناتوان سازد و بدن کودک مواد غذایی موجود در شیرخشک یا شیر مادر را دریافت نکند.
سوال دیگری که در این زمینه مطرح می‌شود، این است که مقدار آب نوزاد به چه میزان باشد؟ دقت کنید که به ازای هرکیلوگرم از وزن نوزاد، باید 100 میلی‌لیتر آب (برابر با یک سوم فنجان) مصرف شود.
پس از دوره 6 ماهگی، بدن نوزاد برای تکمیل رشد، به آب بیشتری نیاز دارد. حتی اگر کودک شما به آبمیوه علاقه زیادی دارد، سعی کنید به او آب هم بدهید تا بدن او با کمبود مواد معدنی موجود در آب، مواجه نشود.
مسئله مهم دیگر این است که پزشکان توصیه کرده‌اند، آب مصرفی کودکان بایستی جوشیده شود. همچنین گفته شده که دستگاه‌های تصفیه‌کننده آب به‌علت بالابردن سدیم آب، اصلا مناسب نوزادان نیست، زیرا ممکن است به مسمومیت آنها منجر شود.
غذا دادن به نوزاد، بسته به سن او، حساسیت‌های بدنی و … نیازمند رعایت شرایط و اصول خاصی است. گرچه تغذیه انحصاری شیر مادر تمام مواد مورد نیاز کودک را تا 6 ماهگی تامین و بهترین فرصت را برای رشد و تداوم سلامت کودک فراهم می‌کند اما معمولا کودکان از 6 ماهگی به بعد، نیاز به یک تغذیه تکمیلی دارند.
البته همانطور که گفتیم، گاهی اوقات کودکان 4 تا 6 ماه، برای وزن‌گیری مناسب و با توصیه پزشک، نیاز به تغذیه تکمیلی خواهد داشت.
شروع تغذیه تکمیلی نیز باید با مراقبت و احتیاط بالایی انجام شود تا از ایجاد عفونت‌های گوارشی در کودک جلوگیری به‌عمل آید.